Szacuje się, że 30-35 tys. Polaków jest zakażonych HIV, a 50% z nich o tym nie wie i może nieświadomie zakażać. Europejski Tydzień Testowania w kierunku HIV to dobra okazja, by odpowiedzieć sobie na pytanie, czy w moim życiu zdarzyło się coś, co mogło spowodować zakażenie? W dniach 20-27 listopada wiele punktów konsultacyjno-diagnostycznych, w których można wykonać badanie w kierunku HIV anonimowo i bezpłatnie oraz skorzystać z poradnictwa nt. HIV/AIDS, będzie pracowało częściej i dłużej. Adresy i godziny otwarcia punktów testowania są dostępne w zakładce: Gdzie można wykonać test diagnostyczny?Krajowe Centrum ds. AIDS, agenda Ministra Zdrowia 16 listopada inauguruje kampanię edukacyjną „Coś Was łączy? Zrób test na HIV”, która zachęca do poznania swojego statusu serologicznego oraz upowszechnia informacje na temat HIV/AIDS i sposobów zmniejszania ryzyka zakażenia. Strona internetowa kampanii zawiera informacje o HIV i AIDS, które warto znać by móc zapobiegać zakażeniu lub podjąć decyzję o wykonaniu testu w kierunku HIV. W realizację kampanii włączy się szereg organizacji pozarządowych i portali ogólnopolskich, które w Światowym Dniu AIDS (1 grudnia) zamieszczą na swoich stronach internetowych Czerwoną Kokardkę – międzynarodowy symbol solidarności z osobami żyjącymi z HIV/AIDS. Głównym celem przedsięwzięcia i towarzyszącej mu kampanii „Coś was łączy? Zrób test na HIV” jest umożliwienie bezpłatnego i anonimowego wykonania testu diagnostycznego w kierunku HIV jak największej liczbie osób. Lepiej jest wykonać test i poznać swój status serologiczny, niż żyć z HIV nie wiedząc o tym. Dzięki regularnie przyjmowanym lekom osoby zakażone mogą mieć dobrą jakość życia i mieć zdrowe dzieci. Osoba, która wie, że jest zakażona HIV, ma szansę zadbać o zdrowie swoje i swoich bliskich.
Europejski Tydzień Testowania daje możliwość zjednoczenia się całej Europy w celu zwiększenia świadomości korzyści, jakie płyną z wykonania testu w kierunku HIV – piszą organizatorzy akcji na swojej stronie internetowej www.testingweek.eu. Ideę Europejskiego Tygodnia Testowania w kierunku HIV wspiera wiele międzynarodowych organizacji i instytucji, w tym UNAIDS i Komisja Europejska.
FAKTY I MITY(źródło: www.aids.gov.pl)
1. CZY TO PRAWDA, ŻE PROBLEM AIDS NALEŻY JUŻ DO PRZESZŁOŚCI?
NIE, to nieprawda. Na świecie każdego dnia HIV zakaża się około 6 tys. osób, a około 4,5 tys. umiera z przyczyn związanych z HIV/AIDS. W Polsce każdego roku wykrywanych jest kilkaset zakażeń HIV. To znaczy, że codziennie 2-3 osoby dowiadują się o zakażeniu. Dostępne obecnie leki antyretrowirusowe poprawiają komfort życia osób zakażonych HIV. Jednakże leczenie antyretrowirusowe musi być kontynuowane przez całe życie. Leki mają też działania uboczne. Niektóre z późnych działań ubocznych powodują zmianę wyglądu zewnętrznego, niektóre z nich mogą być także niebezpieczne dla zdrowia. Nie jest więc prawdą pogląd, że skoro są dostępne leki, to nie trzeba bać się HIV i nie trzeba stosować zabezpieczeń np. w kontaktach seksualnych.
2. CZY NAPRAWDĘ KAŻDY MOŻE ZAKAZIĆ SIĘ HIV LUB MIEĆ AIDS?
TAK. Każdy, bez względu na pochodzenie rasowe, religię lub orientację seksualną, jeśli prowadzi życie seksualne lub ma kontakt z zakażoną HIV krwią, może nabyć zakażenie. Ani płeć, ani wiek, ani wykonywany zawód czy spełniane powołanie nie chronią przed zakażeniem. Przed zakażeniem chroni znajomość dróg transmisji i stosowanie metod zmniejszających ryzyko zakażenia.
3. CZY HIV PRZENOSI SIĘ PODCZAS SEKSU ORALNEGO?
Pewne ryzyko istnieje. W pierwszych latach epidemii AIDS sądzono, iż seks oralny jest bezpieczny. Obecnie wiadomo już, że pewne ryzyko istnieje: błona śluzowa jamy ustnej jest wrażliwa na zakażenie. Bardziej ryzykowne są sytuacje, w których do jamy ustnej dostaje się nasienie – zawiera ono zwykle więcej wirusa, niż wydzieliny narządów płciowych kobiety. Ryzyko zakażenia w takim kontakcie jest mniejsze, niż w przypadku kontaktu waginalnego, jednak w literaturze medycznej opisano przypadki zakażeń HIV, do których doszło w następstwie kontaktów oralnych. Kontakty oralne pociągają za sobą także ryzyko zakażenia innymi chorobami, m.in. kiłą, rzeżączką.
4. CZY PREZERWATYWY NAPRAWDĘ ZMNIEJSZAJĄ RYZYKO ZAKAŻENIA HIV?
TAK. Prezerwatywa dobrej jakości, właściwie założona, używana od początku do końca kontaktu seksualnego zmniejsza ryzyko zakażenia HIV (prawie 100 proc. ochrona przed zakażeniem). Nie jest prawdą, iż prezerwatywy mają „mikropory”, przez które przedostaje się wirus i plemniki.
Skuteczność prezerwatyw w zapobieganiu transmisji HIV potwierdzano wielokrotnie w badaniach prowadzonych wśród stałych par heteroseksualnych, w których jedno z partnerów było zakażone HIV, a drugie nie. W parach, które konsekwentnie używały prezerwatyw przy każdym kontakcie seksualnym, osoba niezakażona HIV pozostawała niezakażona.
5. CZY PRZYCZYNĄ AIDS NAPRAWDĘ JEST HIV?
TAK. HIV powoduje stopniowe niszczenie układu immunologicznego (odpornościowego) osoby zakażonej aż do rozwinięcia się zespołu różnych infekcji i rodzajów nowotworów, który nazywamy AIDS.
Istnieje jednak niewielka grupa uczonych, głównie zajmujących się naukami podstawowymi w medycynie, a nie pacjentami, którzy negują związek przyczynowo skutkowy między HIV i AIDS. Takie poglądy do niedawna były uznawane oficjalnie w Republice Południowej Afryki. Efektem jest to, że liczba zakażeń okołoporodowych dzieci i zgonów spowodowanych AIDS rośnie w tym kraju dramatycznie. Istnieją dane mówiące, iż około 25 proc. młodych ludzi w RPA jest zakażonych HIV; częściej dotyczy to kobiet.
6. CZY MOŻLIWE JEST WYLECZENIE HIV?
NIE. Leki antyretrowirusowe nie są w stanie usunąć wirusa z organizmu osoby zakażonej, jednak hamują namnażanie się wirusa i spowalniają przebieg zakażenia.
7. CZY ISTNIEJE SZCZEPIONKA CHRONIĄCA PRZED ZAKAŻENIEM HIV?
NIE. Wprawdzie badania nad szczepionką profilaktyczną trwają, jednak dotychczasowe próby nie powiodły się. Obecnie jedynym sposobem ochrony przed HIV pozostaje stosowanie w praktyce wiedzy o drogach zakażenia i sposobach zmniejszania ryzyka.
8. CZY HIV MOŻE PRZETRWAĆ POZA ORGANIZMEM CZŁOWIEKA?
HIV jest wirusem, który do życia potrzebuje organizmu człowieka. Poza nim szybko ginie. Niszczą go wszelkie środki dezynfekcyjne, także woda z mydłem. Ginie w wyższych temperaturach (powyżej 56°C po kilku minutach, w 100°C – natychmiast).
9. CZY TRANSFUZJA KRWI JEST BEZPIECZNA?
W krajach rozwiniętych, także w Polsce, każda porcja krwi oddanej w stacjach krwiodawstwa badana jest w kierunku zakażenia HIV. Zmniejsza to znacznie ryzyko przeniesienia zakażenia. W Polsce od 1995 r. nie stwierdzono przypadków zakażeń przez transfuzję krwi. Na początku epidemii HIV wiele osób zostało zakażonych przez krew lub preparaty krwiopochodne (np. używane w leczeniu chorych na hemofilię). W krajach rozwijających się transfuzje krwi i czynników krwiopochodnych mogą nieść za sobą ryzyko zakażenia HIV.
10. CZY BYCIE DAWCĄ KRWI JEST BEZPIECZNE?
W krajach rozwiniętych, w których używa się jednorazowego sprzętu, nie można zakazić się w ten sposób. Polska jest krajem bezpiecznym dla krwiodawców. W krajach rozwijających się może wystąpić takie ryzyko.
11. CZY WIZYTA U DENTYSTY NIESIE RYZYKO ZAKAŻENIA?
Leczenie dentystyczne nie powinno nieść za sobą żadnego ryzyka pod warunkiem, że wszystkie narzędzia są sterylizowane po każdym użyciu oraz stosowane jest postępowanie chroniące przed przenoszeniem infekcji.
12. CZY OSOBY ZAKAŻONE HIV MOGĄ MIEĆ DZIECI?
TAK. Jeśli kobieta zakażona HIV wie o swojej infekcji, podczas ciąży pozostaje pod opieką nie tylko ginekologa-położnika, ale także specjalisty chorób zakaźnych zajmującego się terapią osób zakażonych HIV, wówczas szanse na urodzenie zdrowego dziecka wynoszą ponad 99 proc.
W przypadku pary, w której mężczyzna jest zakażony HIV również możliwe jest bezpieczne posiadanie dzieci. Plemniki nie przenoszą wirusa, który znajduje się w innych komórkach płynu nasiennego. Dokładne „wypłukanie” plemników (opracowano metody pozwalające na to) i podanie ich kobiecie chroni ją przed zakażeniem. A jeśli kobieta nie będzie zakażona HIV, dziecku nic nie grozi.
W Polsce jest już kilkanaścioro dzieci, które przyszły na świat dzięki tej procedurze. Kilka żon zakażonych HIV mężczyzn jest w ciąży – wszystkie te kobiety nie są zakażone HIV.
dr n. med. Dorota Rogowska-Szadkowska
Kto powinien zrobić test na HIV?
Test w kierunku HIV powinien wykonać każdy, kto:
- kiedykolwiek miał kontakt seksualny przynajmniej z jedną osobą, która:
-
- nie wykonała testu w kierunku HIV i nie wie, czy jest zakażona czy nie,
- jest zakażona HIV, a kontakt odbył się bez prezerwatywy lub uległa ona uszkodzeniu,
- miała wielu partnerów/wiele partnerek seksualnych,
- przyjmowała narkotyki w zastrzykach,
- podczas kontaktów seksualnych nie stosował zawsze prezerwatyw (w tym podczas kontaktów oralnych),
- przebył chorobę przenoszoną drogą płciową,
- przyjmował jakąkolwiek substancję (narkotyki, anaboliki) w iniekcjach i używał do tego sprzętu, z którego korzystały inne osoby,
- wykonywał np. tatuaż lub piercing (kolczykowanie) przy użyciu niesterylnego sprzętu,
- miał kontakt z cudzą krwią, która znalazła się na uszkodzonej skórze lub błonach śluzowych,
- stracił kiedykolwiek kontrolę nad swoim zachowaniem (pod wpływem alkoholu, narkotyków lub innych środków zmieniających świadomość) i mógł znaleźć się w opisanych powyżej sytuacjach.
Wchodząc w nowy związek warto razem z partnerem/partnerką wykonać test na HIV (nawet jeśli zna się tę osobę bardzo dobrze). Wykonanie testu to jedyny sposób sprawdzenia, czy ktoś nie jest zakażony HIV.